Kallarðu þetta jafnrétti?
Fyrir 48 árum boðuðu konur hér á landi í fyrsta sinn til Kvennafrís þar sem 90% kvenna lögðu niður ólaunuð sem launuð störf til að sýna fram á mikilvægi framlags þeirra til samfélagsins. Alls hafa konur lagt niður vinnu í sex skipti til að mótmæla kynbundnu misrétti. Konur gengu fyrst út 1975, svo 1985, 2005, 2010, 2016 og 2018. Þessi magnaða kvennasamstaða skilaði mörgum risastórum áföngum í átt að auknu jafnrétti og ruddi brautina að auknum tækifærum og möguleikum kvenna.
En þrátt fyrir áratugalanga baráttu búum við enn í samfélagi þar sem langlífasti og útbreiddasti faraldurinn sem við eigum við að etja er kynbundið ofbeldi, ásamt því að framlag kvenna til samfélagsins er gróflega vanmetið. Hver rannsóknin á fætur annarri sýnir fram á sláandi tölur um misrétti og ofbeldi, en viðbrögðin eru lítil sem engin. Við sem samfélag virðumst orðin samdauna stöðunni og teljum að jafnrétti komi með tímanum — jafnvel þó vitað sé að það muni a.m.k. taka heila ævi.
En við ætlum ekki að bíða lengur og krefjumst aðgerða strax! Á fjórða tug samtaka kvenna, hinsegin fólks og launafólks hafa blásið til heilsdags kvennaverkfalls þann 24. október næstkomandi. Það þýðir að konur og kvár sem geta, leggja niður störf; mæta ekki til vinnu, annast ekki börnin s.s. gefa þeim mat eða smyrja nesti né sinna veikum fjölskyldumeðlimum heldur fá karlkyns fjölskyldumeðlim til að standa vaktina. Sleppa öllu sem gæti talist til starfa hvort sem er átt við launaða vinnu, eða ólaunaða líkt og umönnun barna, sinna heimilinu eða þriðju vaktina svokölluðu. Svo eru þau hvött til að mæta á útifundi á Arnarhóli eða í sinni heimabyggð og sýna samstöðu í verki.
Yfirskrift verkfallsins 24. október er „Kallarðu þetta jafnrétti?” og vísar til þess að konur og kynsegin fólk fái ítrekað þau skilaboð að vegna þess að Ísland sé fremst meðal jafningja þegar kemur að jafnréttismálum, eigi þau ekki heimtingu á tafarlausum eða framsæknum aðgerðum.
Nokkrar ástæður til að taka þátt í Kvennaverkfallinu 24. október
Um 40% kvenna hafa orðið fyrir kynbundnu og kynferðislegu ofbeldi.
Atvinnutekjur kvenna eru enn um 21% lægri en karla.
Sjöttu hverri stúlku í tíunda bekk grunnskóla hefur verið nauðgað af jafnaldra.
Kvár upplifa sig ekki örugg á vinnumarkaði og treysta sér ekki til að vera þau sjálf í vinnunni af ótta við útskúfun.
Fatlaðar konur eru líklegri en aðrar konur að vera beittar ofbeldi og það getur verið erfiðara fyrir þær að fá aðstoð.
Vinnudagar kvenna af erlendum uppruna eru lengri og óreglulegri en meðal kvenna á Íslandi og laun þeirra eru lægri.
Lág laun gera konum oft erfitt eða ómögulegt að slíta ofbeldissamböndum.
Konur þurfa oftar að minnka við sig launaða vinnu til að sinna ólaunaðri vinnu innan veggja heimilisins.
Meira en helmingur ungra kvenna á Íslandi býr við slæma andlega heilsu.
Konur sem starfa við ræstingar, heilbrigðisþjónustu og umönnun eru á einna lægstu launum í íslensku samfélagi.
58% unglingsstúlkna hafa orðið fyrir stafrænu kynferðisofbeldi.
Skortur á leikskólaplássum bitnar frekar tekjum og tækifærum á kvenna en karla.
Við erum gamlar, ungar, miðaldra, með ólíkan húðlit, fatlaðar og ófatlaðar. Við erum hinsegin; með ólíkar kynhneigðir, sís og trans. Við trúum á alls konar og höfum ólíkar skoðanir. Við fæddumst á Íslandi og víðsvegar um heiminn, erum af ólíkum uppruna og líkamar okkar eru alls konar. Við erum í launaðri vinnu eða ekki og fjárhagslegt svigrúm okkar er ólíkt. Við höfum orðið fyrir ofbeldi, áreitni eða misrétti eða þekkjum konur eða kvár sem hafa orðið fyrir því.
Við fléttum saman baráttur okkar og leggjum niður störf til að sýna að sameiginlegur kraftur okkar er óstöðvandi. Þannig ætlum við að breyta samfélaginu og knýja fram jafnrétti strax.
Okkar grundvallarkröfur eru að kynbundnu ofbeldi verði útrýmt og störf kvenna verði metin að verðleikum.
Sjáumst á Arnarhóli og baráttufundum víðsvegar um landið þann 24. október næstkomandi !
Höfundar greinarinnar eru framkvæmdastjórn Kvennaverkfalls 2023:
Bergrún Andradóttir // Samtökin ‘78
Drífa Snædal // Stígamót
Ellen Calmon // Kvenréttindafélag Íslands
Elva Hrönn Hjartardóttir // UN Women
Finnborg Salome ÞóreyjarSteinþórsdóttir // Femínísk fjármál
Elísa Jóhannsdóttir // BHM
Guðrún Margrét Guðmundsdóttir // ASÍ
Kristín Ástgeirsdóttir // ICEFEMIN
Linda Dröfn Gunnarsdóttir // Samtök um Kvennaathvarf
Rakel Adolphsdóttir // Kvennasögusafn Íslands
Sara Stef. Hildardóttir // Rótin
Sonja Ýr Þorbergsdóttir // BSRB
Steinunn Rögnvaldsdóttir // Femínísk fjármál
Tatjana Latinovic // Kvenréttindafélag Íslands
Þuríður Harpa Sigurðardóttir // ÖBÍ
Greinin birtist fyrst á Vísi 12.10.2023